Thuốc Bôi Ngoài Da Chứa Corticoid cần thận trọng khi dùng – Trên thị trường có rất nhiều thuốc bôi ngoài da chứa corticoid mà người sử dụng nhiều khi không để ý hoặc không biết, loại thuốc này có tác dụng tốt với rất nhiều bệnh ngoài da, song không thể dùng bừa…
Mục lục
Cách nhận biết thuốc bôi ngoài da chứa corticoid
Các chất là corticoid có trong thành phần thuốc bôi ngoài da rất phong phú, thường gặp như: hydrocortisone, dexamethasone, betamethasone, fluocinolone, triamcinolone…
Thuốc có thể được sản xuất dưới dạng đơn thành phần (một hoạt chất là corticoid) hoặc kết hợp với các thành phần khác như kháng sinh, kháng nấm, acid salicylic… để tăng hiệu quả điều trị của thuốc.
Do các sản phẩm này có nhiều tên biệt dược khác nhau, vì vậy khi mua thuốc cần xem thành phần của thuốc và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng hoặc hỏi dược sĩ, xem đó có phải là corticoid hay không.
Thuốc bôi có corticoid được chỉ định điều trị trong nhiều bệnh như bệnh da có viêm (chàm), rối loạn tăng sinh da (vẩy nến), rối loạn xâm nhiễm da (sarcoidosis)… Sự đáp ứng của corticoid tùy theo bệnh và an toàn nếu sử dụng thuốc một cách hợp lý.
Các loại kem, mỡ chứa corticoid có độ mạnh chống viêm khác nhau, vì thế việc thành công hay thất bại trong điều trị phụ thuộc rất nhiều vào việc lựa chọn thuốc có độ mạnh phù hợp với tính chất bệnh lý (bệnh gì), vùng da tổn thương (dày hay mỏng), vị trí mắc bệnh (mặt, thân, hay chi), lứa tuổi (trẻ em, người già)…
Ví dụ, bệnh vẩy nến thể mảng và eczema ở bàn tay (vùng da dày) cần dùng loại có tác dụng chống viêm mạnh, nhưng viêm da da dầu hay viêm da quanh mi mắt (chỗ da mỏng, nếp kẽ nách, bẹn) thì chỉ cần dùng loại có tác dụng chống viêm nhẹ.
Mặc dù thuốc có tác dụng chống viêm tốt, nhưng lại là loại thuốc có nhiều tác dụng phụ nguy hiểm, nhất là khi dùng kéo dài.
Phổ biến nhất là kích ứng gây ngứa rát, khô da (phần lớn do tá dược), rậm lông, rạn da, viêm nang lông, giảm sắc tố trên da (vết trắng da do co mạch), teo da và giãn mao mạch xuất huyết, trứng cá, viêm da tiếp xúc dị ứng (nhất là loại có chứa kháng sinh như noemycin), lâu lành vết thương da, làm tăng bệnh nhiễm trùng, nhiễm nấm, ký sinh trùng, virut…
Thuốc cần được dùng đúng bệnh. Đối với trường hợp bị loét da, hoặc da đang bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm, nhiễm ký sinh trùng, nhiễm virut mà mua các thuốc này bôi thì chỉ làm cho vết loét rộng ra, tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm nấm…nặng hơn.
Hoặc những trường hợp mà đã bị dị ứng với thuốc này rồi không biết lại mua bôi vào thì tình trạng dị ứng sẽ rất nguy hiểm. Vì vậy, đối với các trường hợp trên bị chống chỉ định (không được dùng) các thuốc này.
Dùng thuốc chứa corticoid cần sự tư vấn chỉ định từ bác sỹ chuyên khoa
Ngoài ra, nếu bôi trên diện rộng và không kiểm soát được thuốc sẽ hấp thu toàn thân gây ra những bất lợi như dùng thuốc đường uống.
Các bất lợi này thường rất nặng nề như gây thiên đầu thống, đục thuỷ tinh thể, hội chứng cushing, loét dạ dày, ức chế trực dưới đồi tuyến yên – thượng thận… nhất là với trẻ em, đối tượng thường nhạy cảm hơn với thuốc, do đó càng phải tránh bôi dài ngày trên diện rộng.
Thuốc có độ chống viêm nặng nhẹ khác nhau mà chúng ta không tự nhận biết được. Nếu dùng sai bệnh hoặc không phù hợp với độ nặng, nhẹ của bệnh sẽ không hiệu quả và nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc là rất lớn. Các tác dụng phụ này sẽ làm cho bệnh nặng hơn, gây khó khăn cho việc chẩn đoán và điều trị tiếp theo vì chúng gây biến đổi hình thái lâm sàng và khả năng đáp ứng với điều trị của bệnh…
Hơn nữa, việc dùng thuốc còn phụ thuộc vào diễn biến của bệnh để thay đổi cách dùng thích hợp. Vì vậy, thuốc chỉ nên dùng khi có chỉ định và sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ.
Khi có chỉ định của bác sĩ, trước khi bôi, cần vệ sinh vùng da bị bệnh, đợi tổn thương khô hẳn rồi mới bôi thuốc. Đối với thuốc mỡ, bôi một lớp thuốc mỏng, rồi mát-xa nhẹ (hoặc xoa miết nhẹ) để thuốc ngấm vào da, không băng kín.
Đối với những vùng da dày (bàn tay, bàn chân) hoặc những bệnh dày sừng (vẩy nến, eczema mạn tính…) có thể băng kín sau bôi thuốc để tăng hấp thụ thuốc, tăng hiệu quả điều trị (thường băng kín vào ban đêm, lúc đi ngủ).
Việc băng kín này cũng cần có sự chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ, trong một khoảng thời gian nhất định. Nếu có bất thường người bệnh phải liên hệ ngay với bác sĩ điều trị biết để được ứng phó kịp thời.
Dùng thuốc chứa Corticoid cần cẩn thận khi dùng cho trẻ nhỏ
Khi trẻ mắc các bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ sơ sinh, điển hình là trẻ bị chàm sữa, nhiều phụ huynh thường không tham khảo ý kiến bác sĩ mà chữa trị cho con theo kinh nghiệm “rỉ tai” của người khác,… tự ý mua thuốc về bôi cho bé mà không biết rằng, trên thị trường hiện có rất nhiều loại thuốc bôi ngoài da chứa corticoid cần hết sức thận trọng khi sử dụng.
Các thuốc chứa corticoid có thể ngăn chặn sự phát triển của bệnh, nhanh chóng làm lành vết thương, giảm ngứa nhưng lại có tác dụng phụ rất nguy hiểm, thậm chí gây chàm sữa nặng, đặc biệt nếu dùng sai chỉ định, sai hướng dẫn sử dụng và lạm dụng.
Khi em bé được 7 tuần tuổi, thấy trên mặt bé bị chàm sữa, chị Nguyễn Thị Bích Ly (phường Tân Tiến, TP. Buôn Ma Thuột) đã đăng lên mạng xã hội hỏi kinh nghiệm của các bà mẹ có con bị chàm sữa. Được giới thiệu một số loại thuốc, chị Ly đã nhờ người ra tiệm thuốc mua về bôi cho con nhưng bé chỉ đỡ mấy ngày đầu, bôi mãi mà không thấy dứt được bệnh. Sau khi đổi vài loại thuốc bé vẫn không khỏi, chị Ly đưa con đến khám tại Trung tâm Da liễu tỉnh thì bác sĩ kết luận bé bị tai biến da do lạm dụng thuốc chứa corticoid. Chị Ly bộc bạch: “Tôi thật sự hối hận vì không đưa con đi khám tại các cơ sở y tế mà tự ý mua thuốc về bôi cho con. Mong rằng các bậc phụ huynh hãy thật thận trọng khi sử dụng thuốc trị bệnh chàm sữa cho trẻ có chứa corticoid”.
Theo bác sĩ Hoàng Nguyên Duy, Giám đốc Trung tâm Da liễu tỉnh Đắc Lắc cho biết: Thuốc corticoid được gọi đầy đủ là glucocorticoid. Trong y học, đây là loại thuốc có tác dụng rất tốt trong chống viêm, chống dị ứng và ức chế hệ miễn dịch. Đối với các bệnh mẩn ngứa ngoài da như chàm, vẩy nến, các bệnh có da viêm… thì các loại thuốc bôi có chứa corticoid phát huy hiệu quả rất lớn trong chống viêm, ngăn chặn sự phát triển của bệnh đồng thời làm lành vết thương, giảm ngứa một cách nhanh chóng, hiệu quả. Tuy nhiên, corticoid là “con dao hai lưỡi”, ngoài tác dụng tốt thì cũng có khá nhiều tác dụng phụ cần cân nhắc lợi hại trước khi sử dụng. Do đó, nếu trường hợp bất khả kháng, khi phụ huynh quyết định sử dụng thuốc bôi ngoài da chứa corticoid cho con cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng từ thành phần, chỉ định, liều lượng. Tránh dùng thuốc kéo dài ở tất cả người bệnh, bất kể tuổi tác, nhất là phải hạn chế sử dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ em và đặc biệt, cần kiên trì điều trị, tái khám theo đúng hẹn của bác sĩ chuyên khoa để được điều chỉnh liều lượng thuốc hợp lý”, bác sĩ Duy nhấn mạnh.
Ngoài những loại thuốc trị chàm sữa thông thường thì bác sỹ cũng khuyên các mẹ nên sử kem trị chàm sữa cho trẻ theo phương pháp đông y gia truyền như Kem Đa Năng Bà Vân để mang lại sự an toàn cho da của bé cũng như tránh các biến chứng không mong muốn làm ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như làn da của bé.
Ngoài ra, phương pháp chữa chàm sữa bằng đông y cũng được nhiều mẹ áp dụng thành công.
Trên đây là tổng hợp thông tin về thuốc bôi ngoài da chứa corticoid để cha mẹ tham khảo nhé! Kem Bà Vân chúc các bạn và gia đình nhiều sức khỏe
